تا دو سال پیش فکر می کردم که اگر از کودکی خلاق نباشیم، در بزرگسالی نمی توانیم خلاق باشیم. بنابراین پذیرفته بودم که من آدم خیلی خلاقی نیستم! از این بابت که خیلی خلاق نیستم ناراحت بودم چون دوست داشتم کارهایم متفاوت با بقیه باشد .فکر می کردم همینی که هستم تا آخر عمرم می مانم.
تا اینکه با مفهوم طرز فکر آشنا شدم.یاد گرفتم که با طرز فکر رشد می توانیم در بزرگسالی هر مهارتی که دوست داریم،حتی خلاقیت را یاد بگیریم.
بعد از این آموزش،روی خلاقیت خودم کار کردم. تمرین های خلاقیت را به صورت مداوم انجام دادم. خوشحالم که حالا کمی خلاق تر از قبل شده ام. مطمئنم با ادامه دادنم به تمرین ها، خلاق تر هم خواهم شد.
ما دو نوع طرز فکر داریم.
طرز فکر ایستا که بر مبنای “بودن” است.
طرز فکر رشد که بر مبنای “تبدیل شدن” است.
تفاوت طرز فکر ایستا و طرز فکر رشد:
آدمی که طرز فکر ایستا دارد، معتقد است “افراد با یک سری توانایی ذاتی به دنیا میان”.اما آدمی که طرز فکر رشد دارد، معتقد است “توانایی آموختنی و قابل رشده”.
آدمی که طرز فکر ایستا دارد،تمام توجه اش روی این است که “نتیجه مهمه! باید عالی باشم!”.اما آدمی که طرز فکر رشد دارد، تمام توجه اش روی فرآیند یادگیری و رشد است.
آدمی که طرز فکر ایستا دارد، معتقد است “تلاش فقط برای احمق هاست”.اما آدمی که طرز فکر رشد دارد، معتقد است “تلاش برای رشد لازمه”.
آدمی که طرز فکر ایستا دارد، معتقد است ” چالش، ناامنه! ) باید ازش فاصله گرفت! (چالش،چیزی است که نمی دانیم از پس آن برمی آییم یا نه”. اما آدمی که طرز فکر رشد دارد، معتقد است ” چالش، یک فرصت رشده “.
آدمی که طرز فکر ایستا دارد،معتقد است “از مانع، متنفرم! نباید باشه! (مانع چیزی است که نمی گذارد ما رد شویم) “. اما آدمی که طرز فکر رشد دارد، معتقد است ” مانع، یک فرصت برای یادگیری و رشده”.
آدمی که طرز فکر ایستا دارد، معتقد است “انتقاد، یعنی من خوب نیستم! نباید باشه! “. اما آدمی که طرز فکر رشد دارد، معتقد است ” انتقاد، مفید و قابل استفاده است”.
تعریف هوش
هوش، مجموعه ای از توانایی های ذهنی یا عملی، شامل حافظه و زمان واکنش نشان دادن است.
آدمی که طرز فکر ایستا دارد،معتقد است “هوش، ذاتی است”.اما آدمی که طرز فکر رشد دارد، معتقد است هوش، تغییر می کند”.
ژان پیاژه، روانشناس سوئیسی می گوید: هوش در تعامل با دنیا، گسترش پیدا می کند.هر چه محیط، شکوفاتر باشد،احتمال توسعه ی هوش، بیشتر است.
چی میشه که طرز فکر ایستا رو انتخاب می کنیم؟
اغلب ما آدم ها به اشتباه، طرز فکر ایستا را انتخاب می کنیم، چون اگر از پس چالش بر نیاییم،دیگر باهوش نیستیم!
صفات زیر که در کودکی به ما نسبت داده می شود،بسیار مخرب هستند:
با استعداد
باهوش
زرنگ
نابغه
چون وقتی این صفات را به ما می دهند از تلاش کردن دست بر می داریم.چون فکر می کنیم اگر تلاشمان نتیجه ندهد،دیگر به ما با استعداد، باهوش، زرنگ یا نابغه نمی گویند.کسی که این صفات به او داده می شود، معتقد است “تلاش برای احمق هاست” پس “درس خواندن، برای احمق هاست”. بنابراین درس نمی خواند.
در نتیجه یادمان باشد این صفات مخرب را به کودکان ندهیم.بهتر است به جای این صفات، از جمله ی “آفرین که اینقدر تلاش می کنی و وقت می گذاری” استفاده کنیم.
من از دوران کودکی ام، باهوش نبودم. اما برای درس هایم خیلی زیاد تلاش می کردم. یادم می آید مادرم از روی ناآگاهی به من می گفت: تو باهوش نیستی! زود نمی گیری! فقط زیادی تلاش می کنی! (مادرم دوست داشت که من به صورت ذاتی خیلی باهوش باشم!).
آن زمان ها، از این حرف مادرم ناراحت می شدم، اما همچنان به تلاشم برای درس خواندن ادامه می دادم. چون واقعاً نتیجه ی تلاش هایم را می دیدم.
متأسفانه مدارس تیزهوشان، به خاطر برچسب باهوش بودن که به دانش آموزان می زد،خروجی های خوبی نداشت.آن دانش آموزان باهوش، نهایتا در بهترین دانشگاه های ایران پذیرفته می شدند.اما اغلب آنها بعد از پایان تحصیلات دانشگاهی،زندگی شخصی،اجتماعی و شغلی چندان رضایتبخشی نداشتند.موافقید؟
به همین خاطر اکنون مدارس تیزهوشان برداشته شده است.یادتان می آید ما بچه های دهه شصتی، چقدر غبطه ی آنهایی را که در مدارس تیزهوشان قبول می شدند، می خوردیم؟پدر و مادرها یکی از آرزوهایشان این بود که فرزندانشان، در مدرسه ی تیزهوشان قبول شوند تا آینده شان روشن باشد!
نکته ی مهم اینکه بهترین های دنیا، بیشترین تلاش را دارند.در صورتی که آدم ها به اشتباه فکر می کنند آنها از شکم مادرشان با استعداد ذاتی به دنیا آمده اند!
خوانندگانی مثل محمدرضا شجریان، شهرام ناظری یا سالار عقیلی تا کنون بیشترین تمرین آواز خواندن را داشته اند.
فوتبالیست هایی مثل علیرضا بیرانوند، علی دایی، فرهاد مجیدی، مهدی مهدوی کیا، احمدرضا عابدزاده یا کریم باقری، بیشترین تمرین فوتبال را داشته اند.
بازیگرانی مثل شهاب حسینی، لیلا حاتمی، نیکی کریمی، ترانه علیدوستی، نوید محمدزاده، رامبد جوان، مهران مدیری یا هانیه توسلی، بیشترین تمرین بازیگری را داشته اند.
متاسفانه آموزش ها و ضرب المثل های نادرست، به ما یاد داده است که تلاش برای احمق هاست.ضرب المثل های نادرست چرت در این زمینه، مثل:
هر کسی را بهر کاری ساختند!
ترک عادت، موجب مرضه!
اومدیم صواب کنیم، کباب شدیم!
به هر چی دست می زنه، طلا می شه!
هر چی سنگه مال پای لنگه!
پاتو از گیلیمت درازتر نکن!
طرز فکر یک طیفه نه یک نقطه
همه ی ما کمی از طرز فکر ایستا را داریم، کمی از طرز فکر رشد را داریم.
جملات زیر را بررسی کنید:
من اصلا ریاضیم خوب نیست.
یادگیری زبان انگلیسی دیگه از سن و سال من گذشته.
من اصلا کامپیوترم خوب نیست.
من اصلا پانتومیمم خوب نیست.
شیمی، کار من نیست.
من اصلا برای کارهای فنی ساخته نشدم.
شخصیت آدم تو همون بچگی شکل می گیره.
دروغ تو ذات ما ایرانی ها هست.
آدم ها یا باهوش متولد میشن یا خنگ!
من خیلی باهوش نیستم!
در همه ی امتحانا رد خواهم شد!
این خیلی سخته،پس بی خودی براش تلاش نمی کنم!
من کار سخت رو نمی تونم انجام بدم!
من همینم که هستم! عوض بشو نیستم!
اگر اشتباه کنم،یعنی شکست خوردم.
نخواستیم بابا! اصلا به من نیومده!
اصلا حرف تو کله اش نمیره!
یا می تونی یا نمی تونی! این کارا دیگه چیه؟! تلاش کردن معنی نداره!
فلانی نظر کرده است….
سرنوشت ما آدم ها از قبل مشخص شده.
لطف خدا شامل حالش شده.
فلانی از اول….
نمی تونم یاد بگیرم.
نظر دیگران برام مهمه.
تقصیر توئه!
وقتی شکست می خورم،نا امید می شم و دیگه ادامه نمیدم.
جمله های بالا، مربوط به طرز فکر ایستا هستند. امیدوارم تا اینجای مقاله، با خودتان فکر کرده باشید که کجاها در زندگی تان طرز فکر ایستا دارید؟
واژه نامه طرز فکر
کسی که طرز فکر ایستا دارد، از واژه های “هیچوقت”و”هرگز”و”عمرا” استفاده می کند.مثلا می گوید “هیچوقت یاد نمی گیرم”،”هرگز نمی تونم”،”عمرا اگه بشه!”
کسی که طرز فکر رشد دارد، از واژه ی “هنوز” استفاده می کند.
یادم می آید یکبار برای تنظیم مودم اینترنت برادرم، به خانه ی آنها رفتم.رشته ی تحصیلی من مهندسی کامپیوتر است.هر چقدر تلاش کردم، موفق به تنظیم مودم، نشدم.وقتی به خانه برگشتم،مادرم پرسید: مودم تنظیم شد؟ اومدم ناامیدانه بگویم “نه! نتونستم تنظیمش کنم” که یاد طرز فکر رشد افتادم و گفتم “هنوز نتونستم تنظیمش کنم”.
جالب اینجا بود که در این حال یکدفعه راه حل دیگری به ذهنم رسید.با این راه حل جدید،مودم درست شد.اینجا بود که به معجزه ی کلمه ی “هنوز” ایمان آوردم.
به جای اینکه بگوییم”اینو نمی فهمم” بگوییم “هنوز اینو نمی فهمم”
به جای اینکه بگوییم”نمی تونم این کار رو انجام بدم” بگوییم “هنوز نمی تونم این کار رو انجام بدم”
به جای اینکه بگوییم”این،کار نمی کنه!” بگوییم “هنوز این، کار نمی کنه!”
طرز فکر در کسب و کار
وقتی در شرایط ناجور اقتصادی قرار داریم، آدم با طرز فکر ایستا می گوید:”مردم پول ندارند خرید کنند! تو این بازار نمی شه کار کرد!”. او ناراحت است، چون احساس تهدید بهش دست داده است.
آدم با طرز فکر رشد می گوید: “بهتره یاد بگیرم برای دوران بد اقتصادی، چه کار کنم”. او خوشحال است چون می تواند از دل این تهدید، یک فرصت در بیاورد.
رقیبی که طرز فکر ایستا دارد، معتقد است که به هر قیمتی شده باید برنده شود. اما رقیبی که طرز فکر رشد دارد، معتقد است که این یک فرصت است که از رقیب، کلی چیزهای خوب، یاد بگیرد.
طرز فکر شما در کسب و کارتان، رشد است یا ایستا؟
آدمی که طرز فکر ایستا دارد، تغییر نمی کند چون از نظر او تغییر یعنی یه چیزی خوب نبوده! او با خودش می گوید: “من خوبم، نباید خوب تر بشم!”
آدمی که طرز فکر ایستا دارد، در مسائلی که برایش پیش می آید، گیر می کند، چون حاضر نیست روشی که تا کنون بکار می گرفته است را تغییر دهد.آدم با طرز فکر رشد به راه حل مسئله فکر می کند.
بهانه هایی برای تغییر نکردن
پارتی می خواد!(به جای اینکه بگوید: بهتره آشنا بسازم)
استخوان بندیم درشته!(برای فرار از ورزش و رژیم این را می گوید)
به تاریخ ۲۵۰۰ ساله ی ایران افتخار می کنم!(برای فرار از تغییرات رفتاری مثبت این را می گوید!)
منم تو اون خانواده بزرگ شده بودم اینقدر موفق می شدم!
دختره ی بی خود می خواد به من درس زندگی یاد بده!
وقتی با تلاش مشکل داشته باشی، یعنی:
لیست کارها رو نمی نویسی، چون اگه بنویسی یعنی حافظه ات خوب نیست!
مطالعه نمی کنی، چون اگه مطالعه کنی یعنی خوب نمی دونی!
آدرس نمی پرسی، چون اگه آدرس بپرسی یعنی بلد نیستی!
در شرایط زیر، واکنش آدم های با طرز فکر ایستا و رشد به این صورت است:
وقتی والدین پرتوقع، به مدرسه مراجعه می کنند:
معلم با طرز فکر ایستا، حرص می خورد.معلم با طرز فکر رشد، می گوید بهتره ببینم چطوری می توانم با این جور آدم ها تعامل کنم؟
وقتی یک دانش آموز، تمام مطالب را در تابستان یاد گرفته:
معلم با طرز فکر ایستا، عصبانی می شود.معلم با طرز فکر رشد، می گوید چطور می توانم از این دانش آموز استفاده کنم که کلاس بهتر پیش رود؟
وقتی تکینک های ارتباط موثر روی همسرم جواب نمی ده:
آدم با طرز فکر ایستا، ناامید می شود.آدم با طرز فکر رشد، از خودش می پرسد: من چه فرصتی دارم که از پس این موقعیت بربیام؟
وقتی یکی از اقوام همسرم نچسبه:
آدم با طرز فکر ایستا، عصبانی می شود.آدم با طرز فکر رشد، با خودش می گوید: این یک فرصت خوب، برای ارتباط موثر است.
وقتی یک مدیر عوضی دارم:
آدم با طرز فکر ایستا، عصبانی می شود.آدم با طرز فکر رشد، با خودش می گوید: چطور می توانم با او کنار بیایم؟
وقتی زنم غرغرو است:
آدم با طرز فکر ایستا، عصبانی می شود.آدم با طرز فکر رشد، با خودش می گوید: با یک آدم غرغرو، چطور می توان برخورد کرد تا کمتر غر بزند؟
طرز فکر در محیط خانواده
هیچ تغییری در رفتار خانواده هایی که طرز فکر ایستا دارند، دیده نمی شود.آن ها سالیان سال، یک رفتار نادرست را تکرار می کنند.
طرز فکر سیندرلا کدام است؟
منتظر یک معجزه ی ازدواج هستیم.یعنی منتظر یک عامل بیرونی هستیم که ما را از وضعیت زندگی بدمان نجات دهد.
نکته ی خیلی خیلی مهم: برای داشتن یک زندگی متأهلی خوب، باید یک زندگی مجردی خوب داشته باشیم.
شاید در آخر فیلم های عاشقانه، شنیده باشید که می گویند: و پس از آن به خوبی و خوشی در کنار هم زندگی کردند.در صورتی که بهتر است این جمله به این صورت باشد: و پس از آن برای زندگی شان تلاش کردند.
هشدار: طرز فکر ایستا، بیشتر از همه به روابط آسیب می زند!
یکی از باورهای نادرستی که بر مبنای طرز تفکر ایستاست این است که: زن و شوهر باید با هم سازگار باشند.در صورتی که باور درست بر مبنای طرز تفکر رشد این است : نحوه ی تفاهم بر سر تفاوت ها.
باور نادرست طرز تفکر ایستا: کوچکترین اختلاف، یعنی زندگی زناشویی در معرض نابودی است!
باور درست طرز تفکر رشد: ازدواج، پایان نیست،آغاز است.
در جملات زیر، نوع طرز فکر چند جمله ی رایج در زندگی زناشویی را مشخص کرده ام:
باید رفتارش رو عوض کنم تا زندگیم بهتر بشه! (طرز فکر ایستاست چون آدمه حاضر نیست خودش عوض شه.)
برای بهتر شدن رابطه مون چه کاری باید انجام بدم؟ (طرز فکر رشد است.)
دست خودم نیست زود از کوره در میرم! (طرز فکر ایستاست.)
اگه آدم بود، این اتفاقا نمی افتاد! (طرز فکر ایستاست.)
می بخشمش برای اینکه خودم سبک تر بشم.(طرز فکر رشد است.چون بخشیدن یک نفر، چالش سختی است و تلاش می خواهد.)
صد بار بهش گفتم بره تکلیفاشو انجام بده! (طرز فکر ایستاست، چون تکرار یک کاری است که تا حالا نتیجه نداده!)
خودش باید بفهمه! من که نباید همه چی رو بهش بگم! (طرز فکر ایستاست.)
نکته ی مهم : رابطه، بدون تلاش، محکوم به نابودی است.
مثال در مورد تلاش برای روابط:
http://remingtonyxup78888.shotblogs.com/-10127584
http://finnffbx00100.tribunablog.com/-10362358
http://rowanqrnj55555.mybjjblog.com/-11019459
http://raymondagfb23333.tblogz.com/-10895053
http://sergiokmlh45544.uzblog.net/-10955900
http://andersonusol56666.blogzet.com/-10812557
http://gunnerfdbw00000.blogdigy.com/-10397143
http://sergiotbwc95062.canariblogs.com/-11893088
http://keegansuso77777.suomiblog.com/-11329665
http://zanedbyu99000.blogkoo.com/-15445843
http://stephenoomi56666.alltdesign.com/-16513308
http://juliushmlh44444.amoblog.com/-17874380
http://garrettdayv00849.isblog.net/-13517942
http://ricardoowsn38383.total-blog.com/-21244852
